Jak mądrze korzystać z elektroniki – kilka słów o higienie cyfrowej.
Higiena cyfrowa to zespół prostych, codziennych nawyków, które pomagają korzystać z ekranów
(telefon, komputer, tablet, konsola, telewizor) w sposób bezpieczny dla zdrowia psychicznego i
fizycznego, relacji z innymi oraz nauki. To nie „zakaz technologii”, lecz mądre, świadome
korzystanie: właściwy czas, miejsce, treści.
Dlaczego warto?
Badania jednoznacznie dowodzą, że nadmierne i niekontrolowane korzystanie z ekranów wiąże się
z gorszą jakością snu, większym zmęczeniem oczu, spadkiem koncentracji oraz mniejszą
aktywnością fizyczną. Z kolei mądre używanie technologii może wspierać naukę, relacje i rozwój
zainteresowań. Kluczem jest równowaga – tak, aby cyfrowe aktywności nie wypierały snu, ruchu i
kontaktu z innymi.
Brak wypracowanych zasad korzystania z elektroniki może prowadzić do:
- zaburzeń snu (późniejsze zasypianie, gorsza jakość snu),
- problemów z koncentracją i nauką wskutek ciągłych rozproszeń,
- zmęczenia oczu i bólu kręgosłupa, a także większego ryzyka krótkowzroczności,
- obniżonego dobrostanu psychicznego, gdy ekrany zastępują kontakty z rówieśnikami, ruch i
zainteresowania, - narażenia na cyberprzemoc, szkodliwe treści i niekontrolowane zakupy online,
- uzależnienia od gier.
Jak dobrze zacząć dzień?
Jeśli to możliwe unikaj korzystania z elektroniki rano. Korzystanie z ekranów (telefonów, tabletów,
komputerów) bezpośrednio przed lekcjami nie jest zalecane, szczególnie u dzieci i młodzieży,
ponieważ ma negatywny wpływ na funkcjonowanie mózgu i gotowość do nauki. Oto dlaczego:
- Przeciążenie układu nerwowego
Ekrany dostarczają szybkich, intensywnych bodźców (światło, ruch, dźwięk), które nadmiernie
pobudzają mózg, utrudniając skupienie i przełączenie się na tryb „spokojnej uwagi” niezbędny w
czasie lekcji. - Obniżenie koncentracji
Badania wykazują, że ekspozycja na ekran tuż przed nauką zmniejsza zdolność skupienia uwagi i
przetwarzania informacji. Mózg „rozregulowuje się” i potrzebuje czasu, by wejść w stan gotowości
do pracy poznawczej. - Zaburzenie pamięci roboczej
Treści z ekranu przeciążają pamięć roboczą (krótkotrwałą), co sprawia, że uczeń ma trudność z
zapamiętywaniem nowego materiału na lekcji. - Wpływ niebieskiego światła
Ekrany emitują niebieskie światło, które zaburza produkcję melatoniny i naturalny rytm dobowy.
Nawet rano, gdy organizm dopiero „budzi się do działania”, ekran może dezorganizować
wewnętrzny zegar biologiczny. - Zwiększony poziom stresu i rozdrażnienia
Gry, media społecznościowe lub wiadomości przed lekcjami mogą podnosić poziom stresu, a także
wywoływać silne emocje, co osłabia zdolność do spokojnej pracy i współpracy w grupie. - Ograniczenie kontaktu społecznego
Czas ekranowy rano zmniejsza szanse na naturalne interakcje z rówieśnikami, które są ważne dla
rozwoju emocjonalnego i społecznego uczniów.
W godzinach porannych warto skupić się na prostych ale ważnych czynnościach:
- pościel łóżko (już tak mała rzecz buduje poczucie sprawczości, pomaga w budowania
dobrych nawyków, redukuje chaos mentalny) - zjedz białkowe śniadanie – unikaj cukrów i nadmiaru węglowodanów (białkowe śniadania
wspierają dłuższe uczucie sytości, stabilizują poziom cukru we krwi i poprawiają
koncentrację na cały poranek) - idź na krótki spacer – nawet 10 minut marszu dotleni twój mózg i pobudzi układ nerwowy
Jeżeli chcesz pogłębić wiedzę na temat mądrego korzystania z elektroniki zachęcam do
sięgnięcia po materiały:
https://www.youtube.com/watch?v=3vhrMUZPohY (o wpływie internetu i elektroniki na
osoby w różnym wieku)
https://www.youtube.com/watch?v=267avc5dN6I (Wyloguj swój mózg – recenzja książki)
Małgorzata Wnętrzak
pielęgniarka szkolna
