Maria Montessori
„Nigdy nie rób za dzieci czegoś,
co mogą zrobić same, jeśli tyko pokażesz im jak.
Jesteśmy po to, by służyć,
nie stając się przy tym sługami”
( Maria Montessori 1949)
Maria Montessori urodziła się 31 sierpnia 1870 roku we Włoszech. Zdobyła dyplom lekarza medycyny jako jedna z pierwszych kobiet we Włoszech.
Po sukcesach związanych z praca wychowawczą z dziećmi upośledzonymi umysłowo 1907 roku Maria Montessori założyła i prowadziła Dom Dziecięcy w najuboższej rzymskiej dzielnicy Świętego Wawrzyńca. Prawie cale swoje życie poświęciła pracy pedagogicznej, począwszy od wychowania małego dziecka. Zmarła 6 maja 1950 roku w Holandii.
Metoda Marii Montessori kładzie nacisk na swobodny rozwój dzieci. Przeciwstawiła się systemowi szkolnemu, tłumiącemu aktywność dzieci.
Prawdopodobnie najbardziej rewolucyjnym pomysłem Montessori było zwrócenie uwagi na otoczenie dziecka podczas nauki. Uważała, że dla rozwijania się oraz wykształcenia pewności siebie, dzieci potrzebują środowiska skoncentrowanego wyłącznie na nich. Dziś nie tylko szkoły Montessori, ale wszystkie placówki oświatowe doceniają rolę jaką odgrywa otoczenie w rozwoju dziecka.
W klasie osiąga się cel, pozwalając, by dziecko samo doświadczało radości z nauki polegającej na własnym wyborze i indywidualnych zainteresowaniach oraz wspierając dziecko w rozwoju naturalnych uzdolnień tkwiących w każdym z nich.
Niepowtarzalne materiały, zebrane w klasie, zapewniają osiągnięcie obu tych założeń, umożliwiając jednocześnie dziecku natychmiastową możliwość korygowania własnych błędów.
Naturalny potencjał, który tkwi w dzieciach Montessori nazwała chłonnym umysłem, porównując intelekt dziecka do gąbki, wchłaniającej wiadomości z otoczenia za pomocą wszystkich zmysłów. Ten swobodny i niewymuszony sposób przyswajania przez dziecko informacji sprawia mu ogromną radość i angażuje wszystkie jego receptory w procesie badania ekscytującego otoczenia.
W poznawaniu i oswajaniu świata towarzyszy dziecku nauczycielka, która jest uważnym obserwatorem indywidualnych zainteresowań i potrzeb każdego dziecka oraz demonstruje mu właściwe użycie poszczególnych materiałów. W klasie nauczycielka raczej wskazuje kierunek, w którym dziecko podąża samodzielnie.
Cechą szczególną grupy prowadzonej metodą Montessori jest atmosfera bez rywalizacji. Dzieci najczęściej pracują indywidualnie i odnoszą się do swoich własnych uprzednich dokonań.
Montessori odkryła polaryzację uwagi. Jest to proces psychiczny, będący konsekwencją głębokiej i długotrwałej koncentracji uwagi, w wyniku którego dziecko optymalizuje swój rozwój. Jak mówiła Montessori – to czas, w którym pogłębieniu i polepszeniu ulegają relacje ze światem rzeczy i ludzi. Budzi się jaźń. Dziecko staje się bardziej niezależne. Montessori dzieckiem „znormalizowanym” nazywa takie, które jest przyzwyczajone do skoncentrowanej pracy, wpływającej na zdobywanie bogatej wiedzy, samodzielności, odpowiedzialności za własne działania, wytrwałości i zdyscyplinowania.
Maria Montessori zanalizowała cykl rozwojowy jednostki ludzkiej, wskazując, jakie czynniki i sytuacje mogą zakłócać ten rozwój, a jakie przyczyniają się do wzmocnienia potencjału życiowego człowieka. Zwróciła uwagę na powstawanie „wrażliwych faz”. Są to etapy rozwojowe:
- faza na język (mówiony i pisany), na ruch, zachowania społeczne i porządek (od narodzin do szóstego roku życia); nazwała ją „absorbującym duchem”;
- faza na moralność, sprawiedliwość, dobro i zło, uczucia religijne, różne dziedziny nauki ( od 7 do 12 roku życia); dziecko zdobywa umiejętność „studiowania całości poprzez badanie detalu”;
- faza na godność osobistą, odpowiedzialność, wiarę we własne siły ( od 13 do 18 roku życia).
Z przedstawionych założeń wyłania się idea, że pedagogika powinna wzmacniać potencjał życiowy i brać pod uwagę potrzeby dziecka.
Bibliografia:
Paul Epstein „Z notatnika obserwatora Montessori w praktyce”
Maria Montessori „Odkrycie dziecka”
Maria Montessori „Domy dziecięce”
Konior – Caputa Magdalena